- Tổng quan về halux valgus
Hallux Valgus hay còn gọi là 1 dị dạng ngón chân thường gặp, nữ gặp nhiều hơn nam. Với tỷ lệ từ 23% đến 35% tùy vào từng chủng tộc người. Bệnh gây đau ở chỗ ngón chân cái dẫn tới bị biến dạng, sưng đau khớp bàn ngón chân cái. Điều trị nội khoa chỉ giải quyết được các cơn đau khớp. Nhưng không thể điều trị được biến dạng khớp. Phẫu thuật được chỉ định nếu cơn đau kéo dài kèm theo biến dạng ngón chân cái nhiều. Kết quả phẫu thuật tốt phụ thuộc nhiều vào kinh nghiệm của phẫu thuật viên và kỹ thuật phẫu thuật.
2. Vậy halux valgus là gì
Hallux valgus được mô tả là sự sưng lớn ở khớp bàn ngón chân cái và kèm theo lệch trục ngón chân. Ngón chân cái nghiêng về phía ngón chân thứ hai, chứ không phải là thẳng về phía trước. Những điều này tạo ra một sự lệch hướng trong xương tạo ra sự biến dạng hallux valgus.
Hallux Valgus là bắt đầu với ngón chân cái lớn dần và thay đổi góc của xương bàn ngón 1 và xương ngón chân cái. Có thể biến dạng đến 45-50 độ. Trong những năm sau bệnh ngày càng trở nên nặng hợn. Các triệu chứng thường bắt đầu xuất hiện ở các giai đoạn sau.
3. Nguyên nhân của halux valgus
Hallux Valgus thường do yếu tố di truyền hoặc do yếu tố cơ học ảnh hưởng đến trục của ngón cái bàn chân.
Việc đi giày chật, không phù hợp với bàn chân. Hoặc việc đi những đôi giày mũi nhọn, khiến ngón cái bị lệch ra ngoài, lâu ngày sẽ dẫn đến Hallux Valgus. Ngoài ra, các bệnh lý toàn thân như viêm khớp dạng thấp, di chứng của bệnh lý thần kinh như di chưng của bại liệt cũng là nguyên nhân gây lên bệnh này.
4. Triệu chứng của halux valgus
Các triệu chứng xuất hiện ở vị trí khớp bàn ngón 1 bàn chân có thể bao gồm:
- Đau nhức.
- Đỏ và viêm.
- Da cứng do phải tỳ nhiều ở mặt trong dưới bàn ngón chân.
- Hạn chế cử động ngón cái và di động của bàn chân.
Các triệu chứng thường xảy ra khi bạn đang đi giày làm các ngón chân chụm lại. Chẳng hạn như giày chật hoặc giày gót cao. Giày cao gót có thể giải thích một phần lý do tại sao phụ nữ dễ có triệu chứng hơn đàn ông. Ngoài ra, đứng nhiều cũng tăng mức độ trầm trọng của các triệu chứng.
5. Chẩn đoán halux valgus
Nhìn vào bàn chân đã có thể chẩn đoán được khá rõ ràng. Sự biến dạng điển hình của ngón chân cái lệch về phía ngón 2 là bác sĩ có thể chẩn đoán được bệnh. Tuy nhiên, để hiểu đầy đủ về tình trạng bệnh, bác sĩ cần hỏi về tiền sử, thời gian xuất hiện các triệu chứng. Và phải chụp x-quang để xác định mức độ biến dạng và đánh giá những thay đổi đã xảy ra.
Do Hallux Valgus là một căn bệnh tiến triển trong một thời gian dài. Bệnh không biến mất và sẽ trở nên tồi tệ hơn theo thời gian. Tuy nhiên, không phải tất cả các trường hợp đều giống nhau. Một số bệnh nhân sẽ tiến triển nhanh hơn hoặc chậm hơn các bệnh nhân khác. Do vậy, tùy vào từng bệnh nhân cụ thể. Và nhu cầu điều trị của bệnh nhân mà bác sĩ điều trị cần có thái độ và lộ trình điều trị phù hợp với nguyện vọng của từng bệnh nhân.
6. Điều trị halux valgus bao gồm điều trị bảo tồn và phẫu thuật
Điều trị bảo tồn:
Trong đa số các trường hợp, Hallux Valgus không cần phẫu thuật. Mặc dù điều trị nội khoa chỉ điều trị triệu chứng đau và cảm giác khó chịu của bệnh nhân. Nhưng không làm giảm sự biến dạng của ngón chân cái. Việc thay đổi thói quen sinh hoạt và dùng dụng cụ hỗ trợ cho ngón chân cái sẽ làm cho bệnh nhân đỡ đau. Và không gây biến dạng thêm ngón chân. Bao gồm những điều sau đây:
Thay đổi thói quen đi giày. Bằng cách đi đúng kích thước giày sẽ cho phép không gây đau và biến dạng thêm. Bạn nên đi dày mũi rộng, và hạn chế đi giày mũi nhọn và cao gót.
Đệm: Thêm miếng đệm vào khu vực khớp bàn ngón 1 sẽ làm giảm triệu chứng đau.
Thay đổi thói quen trong hoạt động của bạn. Tránh hoạt động gây đau; có thể bao gồm đứng lâu trong thời gian dài.
Thuốc uống: Có các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAIDS), ibuprofen làm giảm đau và viêm.
Thuốc bôi: thoa kem lên chân để giảm viêm và đau
Dụng cụ chỉnh hình -Trong một số trường hợp, dụng cụ chỉnh hình sẽ giúp cho ngón chân đỡ biến dạng hơn.
Những lời khuyên sau đây giúp cho bạn chọn được một đôi giày phù hợp.
– Không chọn giày theo cỡ đánh bên trong giày, vì mỗi nhãn hiệu lại có quy tắc đánh số riêng, nên bắt buộc phải đi thử trước khi mua.
– Chọn hình dáng giày phù hợp nhất với chân của bạn, vì trong cùng một hãng có nhiều loại giày với hình dáng khác nhau. Không phải loại giày nào cũng phù hợp với chân của bạn.
-2 bàn chân của cùng một người sẽ không bằng nhau, thường chân thuận sẽ to hơn. Vào cuối buổi chiều bàn chân sẽ là to nhất. Nên chọn cỡ giày phù hợp với kích thước bàn chân lớn nhất và nên chọn giày vào cuối ngày.
-Đi thử giày bắt buốc chiều dài của giày phải phù hợp với ngón chân dài nhất. Phần rộng nhất của bàn chân phải vừa với phần rộng nhất của giày. Không mua giày quá chật mà mua giày có thể rộng ra 1 chút.
-Gót chân phải vừa vặn, thoải mái.
Điều trị phẫu thuật:
Chỉ phẫu thuật điều trị Hallux Valgus nếu sau một thời gian dài bạn bị đau và biến dạng ngón chân cái nhiều. Gây ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Mặc dù bạn đã đi đôi giày phù hợp và áp dụng các phương pháp điều trị nội khoa nhưng không hiệu quả. Phẫu thuật cắt xương, chỉnh trục hay chỉ khâu lại gân cơ, bao khớp để chỉnh trục ngón chân là tùy từng phẫu thuật viên và sự tổn thương cụ thể với từng bệnh nhân.
Có rất nhiều kỹ thuật phẫu thuật và đã được nhiều tác giả nghiên cứu và công bố kết quả tốt đạt > 80%. Mục tiêu của phẫu thuật chính là giảm đau và chỉnh trục ngón cái. Tuy nhiên nếu phẫu thuật này áp dụng ở các bệnh nhân trẻ tuổi, xương chưa phát triển hết thì khả năng rất cao bệnh sẽ bị tái phát.
Ths.Bs Trần Quyết – Trung tâm phẫu thuật Khớp và Y Học Thể Thao bệnh viện đa khoa Tâm Anh
