1. Hoai tử vô khuẩn chỏm xương đùi là gì
Hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi hay còn gọi là hoại tử vô mạch chỏm xương đùi là tình trạng cấu trúc xương của chỏm xương đùi bị chết do thiếu máu nuôi dưỡng, làm cho cấu trúc xương bị gãy (gãy xương vi thể) và dẫn đến xẹp chỏm xương đùi.
Gãy xương vùng khớp háng, trật khớp háng là những nguyên nhân thường gặp gây nên hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi. Ngoài ra bệnh còn thường gặp ở những người nghiện rượu hoặc sử dụng thuốc cortisol liều cao trong thời gian dài.
Bệnh có thể xảy ra ở bất cứ ai và bất cứ lứa tuổi nào nhưng thường gặp nhất ở lứa tuổi 30- 50 tuổi.
2. Những nguyên nhân nào gây nên hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi
Hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi xảy ra khi nguồn cấp máu cho chỏm xương đùi bị tắc hoặc giảm. Các nguyên nhân thường gặp gây nên tình trạng này gồm:
- Gãy xương vùng khớp háng (Gãy cổ xương đùi, gãy chỏm xương đùi, gãy ổ cối…).
- Tắc mạch nuôi dưỡng cổ chỏm xương đùi ở những người rối loạn mỡ máu.
- Một số tình trạng bệnh lý: bệnh thiếu máu hồng cầu hình liềm, bệnh Gaucher…
- xạ trị vùng khớp háng cũng là 1 trong những nguyên nhân dễ gây hoại tử chỏm xương đùi.
- Đa phần tình trạng hoại tử chỏm xương đùi là có nguyên nhân nhưng có khoảng 25% các trường hợp là không tìm thấy nguyên nhân.
3. Những ai có nguy cơ bị hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi
Tình trạng hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi có nguy cơ phát triển trên những đối tượng sau:
- Có tiền sử chấn thương vùng khớp háng, nguy cơ càng cao nếu chấn thương càng nhiều lần.
- Dùng corticoid liều cao kéo dài.
- Những người nghiên rượu.
- Một số thuốc điều trị bệnh: điều trị xạ trị trong bệnh ung thư, điều trị chống thải ghép trong ghép tạng (gan, thận…)
- Những người mắc các bệnh lý có nguy cơ cao như: viêm tụy, đái tháo đường, bệnh lupus ban đỏ, HIV/ AIDS.
4. Người bị hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi có triệu chứng gì
- Ở giai đoạn sớm của bệnh nhiều người không có biểu hiện triệu chứng bất thường, khi tình trạng hoại tử vô mạch chỏm xương đùi chuyển sang giai đoạn nặng hơn, người bệnh thường có biểu hiện đau vùng khớp háng. Ở giai đoạn đầu, đau xuất hiện khi đi lại, khi tỳ đè chân bệnh. Đến giai đoạn nặng hơn nữa, người bệnh đau cả khi nằm. Đau thường tiến triển từng đợt.
- Đến giai đoạn muộn người bệnh thường có biểu hiện hạn chế vận động khớp háng và biến dạng chi thể nặng nề mà điển hình là ngắn chân.
- Hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi có thể bị một bên hoặc bị cả 2 bên với các mức độ khác nhau.
5. Người bị hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi khi nào cần đến gặp bác sĩ
Khi người bệnh có biểu hiện đau dai dẳng ở vùng khớp háng. Triệu chứng đau có tính chất giống như mô tả ở trên thì bạn nên đến khám bác sĩ chuyên khoa chấn thương chỉnh hình để được tư vấn một cách tốt nhất.
6. Chẩn đoán hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi
Bác sĩ sẽ thăm khám dựa vào các triệu chứng lâm sàng như mô tả ở trên. Ngoài ra dựa vào các phương tiện cận lâm sàng như Xquang, CT scanner hoặc cộng hưởng từ để khẳng định chẩn đoán và xác định giai đoạn của bệnh để có phương án điều trị phù hợp nhất.
7. Các biện pháp điều trị hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi
Người bệnh đến trong giai đoạn sớm của hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi, điều trị bệnh bao gồm dùng thuốc kết hợp với tập phục hồi chức năng, cụ thể như:
- Dùng thuốc chống viêm NSAID.
- Dùng thuốc chống loãng xương.
- Kết hợp thuốc điều trị mỡ máu.
- Sử dụng thuốc chống đông để tránh tắc mạch.
- Nghỉ ngơi, tập thể lực, kích thích điện.
Điều trị phẫu thuật được đặt ra cho những trường hợp hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi ở giai đoạn muộn. Các biện pháp điều trị cụ thể như:
- Khoan giảm áp.
- Ghép xương.
- Đục xương sửa trục.
- Thay khớp háng.
- Tiêm huyết tương giàu tiểu cầu hoặc tế bào gốc sau khi khoan giảm áp.
8. Cách phòng tránh tình trạng hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi
Phòng tránh tình trạng hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi bằng cách hạn chế các yếu tố nguy cơ và giữ cơ thể khỏe mạnh, cụ thể như:
- Hạn chế tối đa uống rượu bia.
- Không hút thuốc lá.
- Chế độ ăn uống khoa học, tránh tình trạng tăng đường máu và mỡ máu.
- Sử dụng thuốc corticoid đúng chỉ định của Bác sĩ và được theo dõi sát khi sư dụng tránh những biện chứng do thuốc gây ra.
Ths.Bs. Trần Quyết – Trung tâm Phẫu thuật khớp và Y Học Thể Thao bệnh viện đa khoa Tâm Anh
