Tổn thương Phức hợp sụn sợi tam giác
TỔN THƯƠNG TFCC, MỘT NGUYÊN NHÂN GÂY ĐAU CỔ TAY
Cổ tay bao gồm rất nhiều thành phần như các xương cổ tay, gân cơ, dây chằng, bao khớp, cấu trúc sụn…Trong đó TFCC là cấu trúc quan trọng có chức năng giữ vững và chịu lực cho cổ tay. Khi tổn thương TFCC cũng không dễ để chẩn đoán và điều trị. Xin trình bày những nét cơ bản nhất về tổn thương này.
TFCC – Phức hợp sụn sợi tam giác (Triangular Fibrocartilage complex). Là một cấu trúc chịu lực ở cổ tay nằm giữa đầu dưới xương trụ, xương Nguyệt và xương Tháp. Các thành phần cấu tạo nên TFCC gồm:
– Đĩa sụn sợi hình tam giác: bao gồm các sợi sụn hyaline
– Gân duỗi cổ tay trụ bám tận vào nền xương bàn V
– Dây chằng trụ – nguyệt, dây chằng trụ – tháp
– Dây chằng quay trụ trước và dây chằng quay trụ sau
– Các mô liên kết lỏng lẻo
Có 2 nhóm nguyên nhân gây nên tổn thương TFCC. Nguyên nhân chấn thương (trực tiếp hoặc gián tiếp vào vùng cổ tay) và nguyên nhân do thoái hóa thường liên quan đến xung đột trụ cổ tay trong 1 thời gian dài.
Triệu chứng của tổn thương TFCC:
– Đau thường là triệu chứng khiến người bệnh khó chịu nhất. Đau nhiều phía bờ trụ cổ tay, đặc biệt khi sờ nắn bờ trụ hoặc nghiêng trụ cổ tay. Đau tăng khi vận động hoặc cầm nắm.
– Sưng nề cổ tay (Thường do yếu tố chấn thương).
– Khi nghiêng và xoay cổ tay có thể thấy tiếng kêu hoặc cảm giác kẹt khớp.
– Hạn chế vận động cổ tay, đặc biệt là động tác sấp ngửa.
– Mất vững (Trật khớp) quay trụ dưới do tổn thương dây chằng quay trụ.
– Các test dùng để khám tổn thương TFCC như: test ép TFCC, Piano Key test, press test, Grind test…
Cận lâm sàng hỗ trợ chẩn đoán:
– Xquang: Có giá trị chẩn đoán tổn thương TFCC khi khoảng cách khớp quay trụ dưới so với bên lành >5mm. Hoặc khoảng cách thuyền đậu < 3mm so với bên lành. Ngoài ra nếu thấy chỏm xương trụ bằng hoặc cao hơn bờ trong xương quay thì thường có xung đột quay trụ (liên quan đến yếu tố thoái hóa).
– MRI cổ tay: có thể quan sát thấy hình ảnh tổn thương TFCC kèm theo đụng dập xương trụ, xương nguyệt…
– Nội soi cổ tay: là phương tiện hỗ trợ chẩn đoán tổn thương TFCC chính xác nhất, đây cũng là phương pháp điều trị mang lại hiệu quả cao.
Điều trị: bảo tồn hoặc phẫu thuật tùy thuộc vào mức đô tổn thương
– Bảo tồn: tổn thương biểu hiện lâm sàng mức độ nhẹ, không có trật quay trụ dưới, tổn thương loại 1A, 1C hoặc 2A, 2B, 2C theo Palmer. Bột cẳng bàn tay 4-6 tuần, chống viêm, giảm đau, vật lý trị liệu.
– Phẫu thuật: khi bảo tồn thất bại, mất vững khớp quay trụ dưới hoặc tổn thương loại 1B, 2D, 2E theo Palmer. Phẫu thuật bao gồm mổ mở hoặc nội soi, ngày nay với sự phát triển của y học, tổn thương TFCC có thể thực hiện tốt bằng phẫu thuật nội soi mang lại hiệu quả cao. Các phương pháp phẫu thuật bao gồm cắt lọc, khâu lại vùng rách. Tái tạo dây chằng quay trụ dưới. Làm ngắn xương trụ hoặc bất động khớp quay trụ dưới, lựa chọn phương pháp nào phụ thuộc vào thời gian và mức độ tổn thương của TFCC.
(Ths.Bs Trần Quyết. Khoa CTCH và YHTT bệnh viện Xanh Pôn)
